صنعت حمل و نقل جادهای و ناوگان هوایی کشور با فرسودگی مواجه است و این موضوع تازهای نیست. اثرات تحریم در این صنعت باعث شده تا نزدیک به ۴۰ درصد از هواپیماهای مسافربری کشور زمین گیر باشند، و البته بقیه هواپیماهای موجود هم دست کمی از زمین گیری نداشته باشند. این مسئله البته تنها به ناوگان هوایی معطوف نمیشود و حمل و نقل جادهای و ریلی نیز نیاز به نوسازیهای فراوانی دارد.
در عین حال نبود زیرساختهای مناسب برای ورود ناوگان تازه خود معضل مهمی است که شاید ریشه در کم کاریهای مدیریتی سالهای گذشته دارد.فارغ از دشواریهای پیش رو برای وارد کردن هواپیماهای جدید شاید اصلی ترین و مهمترین موضوع بر سرراه ایرلاینهای ایران تامین منابع مالی مدنظر باشد. منابعی که از یک سو سرمایه گذاران جدید را مجبور به ترک عرصه کرده و از سوی دیگر علامت سوالی بزرگ بر سر راه فعالان باقی مانده گذاشته است.باید دید با لغو تحریمها و مجوزی که دولت امریکا برای صادرات هواپیما به کشور صادر کرده چگونه میتوان از این فرصت برای رشد صنعت حمل و نقل و ناوگان هوایی استفاده کرد.
برای ورود هواپیمای جدید زیرساخت و فرودگاه نداریم
کاپیتان هوشنگ شهبازی با اشاره به مشکلاتی که تحریمهای ظالمانه بر صنعت هوایی کشور گذاشت، اظهار داشت: تحریمها باعث شد تا هواپیماهای کهنه و فرسوده در ناوگان هوایی کشور جا خوش کنند در عین حال زیرساختهای لازم برای ورود هواپیماهای جدید فراهم نشده است.وی با اشاره به نبود فرودگاه و زیر ساخت در کشور، گفت: فرض کنید که ۵۰۰۰ فروند هواپیما به صورت رایگان به ایران تحویل دهند وقتی فاز یک فرودگاه امام خمینی(ره) هنوز تکمیل نشده است این هواپیماها عملاً کاربردی ندارند.
صنعت هوایی عقب مانده از ضعف مدیریت گذشته است
کاپیتان شهبازی عامل عقب ماندگی در صنعت هوایی کشور را عدم مدیریت صحیح و در سالهای اخیر دانست و افزود: مدیران قبلی باید پاسخ دهند که چرا در دوران تحریم به فکر زیرساختهای هوایی کشور نبودند.وی تصریح کرد: طی سالهای گذشته نه تنها زیرساختهای فیزیکی درستی برای صنعت هوایی کشور در نظر گرفته نشد بلکه تربیت نیروی متخصص برای پرواز انجام نگرفته است بنابراین نوسازی ناوگان هوایی به تنهایی نمیتواند مشکلات ناشی از عقب ماندگی ما را جبران کند.کاپیتان شهبازی به نقش مدیریت کارآمد در بخشهای اقتصادی و به خصوص صنعت حمل و نقل اشاره کرد و افزود: متاسفانه ما حتی آبدارچیهای ادارات و سازمانها را هم سیاسی انتخاب میکنیم و جای تعهد و تخصص در مدیریت طی سالهای اخیر خالی بوده است.وی تاکید کرد: دولت روحانی و دکتر ظریف نقش مهمی را در برداشته شدن تحریمها ایفا کردند و باید از این فرصتها برای بهبود توسعه پایدار صنعت حمل و نقل و گسترش صنعت گردشگری استفاده کرد.کاپیتان شهبازی با اشاره به سرمایهگذاری کشورهای پیشرفته در صنعت حمل و نقل، اظهار داشت: سرمایه گذاری در حمل و نقل پایدار درهمه جای دنیا یک سرمایهگذاری سود آور است و باعث توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی میشود.وی تصریح کرد: فرهنگ و شان ملت ایران را باید با برنامه ریزی درست اقتصادی و تبدیل اقتصاد دلالی به تولیدی بالا ببریم.
توسعه حمل و نقل جادهای در گرو تعاملات تجاری با همسایگان
از سوی دیگر علی اکبرسهیلی، کارشناس امور حمل و نقل با بیان اینکه نوسازی ناوگان حمل و نقل از دو منظر قابل بررسی است، اظهار داشت: از نظر نوسازی فیزیکی این موضوع باعث کاهش آلایندگی ها، بالا رفتن ضریب امنیت و کاهش مصرف سوخت میشود.وی افزود: اما منظرمهمتر در این خصوص، رابطهی اقتصادی و بازار کار با این ناوگانها است، به این معنی که اگر وضعیت رکود ادامه پیدا کند، رشد فیزیکی ناوگان حمل و نقل تاثیر آنچنانی در توسعه آن ندارد.سهیلی گسترش روابط تجاری و تعاملات منطقهای به موازات این نوسازی را اصل مهمی در توسعه حمل ونقل زمینی کشور دانست و افزود: اگر با کشورهای همسایه مانند ترکیه، پاکستان، افغانستان و کشورهای شمالی هم مرز نتوانیم ارتباط مداوم و چانه زنیهای اقتصادی داشته باشیم سیستم ترانزیت کشور ضعیف شده و در نتیجه توسعه و نوسازی ناوگانهای زمینی مفهومی پیدا نمیکند.وی تصریح کرد: تسهیل شدن روابط تجاری با برداشته شدن تحریمها برای خرید ناوگان به روز بسیار خوب است اما تقویت اقتصادی شرکتهای حمل و نقل میتواند این نوسازی را بی نیاز از دولت فراهم کند.
گسترش توریسم راه حل نجات صنعت حمل و نقل هوایی
این کارشناس حمل و نقل با بیان اینکه، بخش حمل و نقل هوایی شکل دیگری دارد، اظهار داشت: در واقع با تحریمهای چند سالهی گذشته و پیش از آن صنعت هوایی کشور به یکی از عقب مانده ترین صنعتها در کشورهای جهان تبدیل شد و حتی در زمینه سوخت و قطعه نتوانستیم نیاز خود را برآورده سازیم.وی تصریح کرد: برای جبران این عقب ماندگی نیاز به سیاستهای راهبردی فراوانی داریم که گسترش صنعت گردشگری پیش زمینهی توسعه ناوگان هوایی است.سهیلی گفت: کشورهایی مانند ترکیه و امارات با بازیابی نقش خود در منطقه با گسترش توریست توانستند صنعت هوایی خود را توسعه دهند و شرکتهای هواپیمایی خوبی را جذب صنعت خود کنند.وی افزود: باید تلاش کنیم تا به خاطر موقعیت گردشگری خود و نه موقعیت استراتژیک و جغرافیای صنعت حمل و نقل هوایی رشد پیدا کند.